Dlaczego moje zdjęcia są nieostre?
Ostrość w odpowiednim miejscu zdjęcia jest nie tylko efektem pożądanym, ale również wymaganym. Fotografia może mieć niedobrane kolory, być niezbyt perfekcyjnie skadrowana. Ale jeżeli zdjęcia nie ma ostrości, to niestety nadaje się zwykle jedynie do wyrzucenia. Dlatego tak ważne jest poznanie przyczyn, dlaczego zdjęcia mogą być nieostre oraz sposobów, by sobie z tym problemem poradzić.
Ostrość zdjęć jest więc jednym z najbardziej podstawowych zagadnień w fotografii, które powinien opanować każdy początkujący fotograf. Na starcie najważniejsze jest nauczyć się rozróżniać, z czego wynika ta nieostrość. Przyczyny braku ostrości na zdjęciach są bowiem tylko lub aż trzy.
Trzy przyczyny, dlaczego Twoje zdjęcia są nieostre:
- zbyt długi czas naświetlania powodujący poruszenie
- ostrość na przypadkowym elemencie, zamiast na głównym motywie
- zbyt mała głębia ostrości
Poniżej znajdziesz krótko i przystępnie opisane wyjaśnienie każdego z problemów z nieostrością zdjęć. Przygotowałam również sprawdzone sposoby, jak w łatwy sposób możesz raz na zawsze się tych problemów pozbyć.
Poruszenie aparatem jako przyczyna nieostrych zdjęć
Z poruszeniem mamy do czynienia wówczas, gdy podczas wykonywania zdjęcia aparat zmieni swoją pozycję. Poruszenie może być nieznaczne i wynikać np. z niezauważalnego drgania ręki fotografa podczas fotografowania. Powodem poruszenia jest zbyt długi czas, przez który aparat rejestruje zdjęcie. Ten czas wykonywania zdjęcia przez aparat nazywany jest czasem naświetlania.
W efekcie poruszenia zwykle cały kadr jest nieostry, na zdjęciu nie ma żadnego ostrego elementu. Przeanalizuj swoje nieostre zdjęcia. Jeżeli nieostre są na nich statyczne, stojące w miejscu obiekty takie jak np. budynek, obraz na ścianie, mebel, zaparkowane auto, to jest to właśnie efekt poruszenia aparatu podczas fotografowania.
Najczęściej długi czas wykonywania zdjęcia, czyli czas naświetlania aparat ustawia automatycznie podczas fotografowania w słabym świetle. Aparat nie wie przecież, że robisz zdjęcie „z ręki” i w związku z tym powinien dopasować do tego czas naświetlania. Brak ostrości możesz zauważyć na przykład na zdjęciu osoby w ciemnym pokoju oświetlonym jedynie niewielką lampką nocną czy fotografując gwiazdy.
W przypadku, gdy brak ostrości na zdjęciu wynika z poruszenia aparatem podczas wykonywania zdjęcia, należy ustawić aparat na statywie, stole, murku lub innym stabilnym podłożu. Jeżeli nie masz przy sobie statywu, możesz skrócić czas naświetlania dobrany przez aparat.
Poruszenie obiektu w ruchu
Innym rodzajem poruszenia wynikającego ze zbyt długiego czasu naświetlania jest poruszenie obiektu znajdującego się w ruchu. Wówczas statyczne elementy kadru są co prawda ostre, ale obiekt, który szybko się przemieszcza, może być rozmazany. Aparat również w tej sytuacji nie wie, że fotografujesz obiekty w ruchu oraz że chcesz „zamrozić” ten ruch i otrzymać obiekty ostre. Dobiera więc co prawda czas naświetlania pozwalający uniknąć drgań ręki fotografa. Jednak ten czas okazuje się i tak zbyt długi do zamrożenia ruchu.
Taka sytuacja ma miejsce szczególnie w przypadku, gdy fotografujesz obiekt szybko przemieszczający się z jednej strony kadru na drugą. Na przykład przejeżdzający ulicą samochód czy biegnące przez las zwierzę. Jak sprawić, by nieostre zdjęcia stały się ostre? Skróć czas naświetlania!
Poruszone, nieostre zdjęcia jako świadomy wybór fotografa
Poruszenie obiektów znajdujących się w ruchu jest jednak często zabiegiem zamierzonym przez fotografów, jak na przykład na poniższych zdjęciach.
Powyższe ujęcie wykonano przy długim czasie naświetlania, ale na tyle krótkim, że ostre pozostają elementy statyczne kadru, jak ściany, schody itp. Jednocześnie stosunkowo długi czas pozwolił na rozmazanie poruszających się postaci. Autor zastosował tu optymalny czas naświetlania do podkreślenia tematu, jakim jest życie człowieka w codziennym pędzie.
Tutaj także autor w sposób kreatywny wykorzystał długi czas naświetlania, stawiając na tzw. efekt panoramowania / panning. Ta technika polega na tym, że fotograf w trakcie wykonywania zdjęcia z długim czasem naświetlania wodzi aparatem za przemieszczającym się obiektem.
W rezultacie otrzymał ostry obiekt będący w ruchu, natomiast nieostre pozostałe tło.
Nietrafiona ostrość na zdjęciu
Z ostrością poza głównym tematem mamy do czynienia w przypadku, gdy w kadrze ostry jest nie główny temat zdjęcia, ale jakiś inny, mało znaczący element. Na przykład, jeśli w portrecie osoba portretowana jest rozmyta, nieostra, a najostrzejsza w całym kadrze okazuje się być ściana będąca jedynie tłem. Dzieje się tak wówczas, gdy automatyczny system ustawiania ostrości w aparacie, zwany autofocusem / autofokusem, ustawi ostrość nie na ten element, który fotograf chciałby mieć ostry. Aparat nie wie przecież, czy zamierzasz tematem kadru uczynić osobę, czy ścianę. Dla niego są to dwa równie ciekawe tematy. W takiej sytuacji należy powtórzyć ujęcie, ustawiając ostrość we właściwym miejscu.
Zagadnienie ostrości poza głównym tematem ma jeszcze swoje dwa przypadki. Jeżeli ostrość jest ustawiona na właściwym obiekcie i jesteś o tym przekonany, ale ostatecznie obiekt ten na zdjęciu nie jest do końca ostry, natomiast idealna ostrość jest nieznacznie przed obiektem lub za obiektem. Tu już niestety muszę Cię zasmucić, gdyż wynika to z wady obiektywu, a nie ustawień. W pierwszym przypadku ostrości ustawianej przez aparat przed obiektem wada ta nazywa się front focus, w przypadku ostrości ustawianej za obiektem – back focus. Jeżeli posiadasz aparat z wymienną optyką, czyli taki aparat, w którym możesz zmieniać obiektywy, to musisz wówczas dokonać tzw. kalibracji obiektywu. Taka usługa wykonywana jest w serwisach fotograficznych w ramach gwarancji.
Problemy z głębią ostrości
Ostatnia z przyczyn nieostrych zdjęć to zbyta mała głębia ostrości. Głębią ostrości nazywamy pasek ostrych elementów w kadrze. Są kadry, które mają ostre wszystkie elementy, od pierwszego planu aż do odległego tła. Na przykład zdjęcia przedstawiające krajobrazy mają zwykle wszystko ostre, kamień na pierwszym planie, jak i góry w oddali. Mówimy wówczas, że głębia ostrości jest duża, ponieważ pasek ostrości obejmuje cały kadr. Z drugiej strony mamy np. ujęcia portretowe, na których tło zwykle jest nieostre, a ostra jest tylko postać, a nawet tylko fragment postaci, np. oczy. Oznacza to, że pasek ostrości jest wąski, przebiega jedynie przez fragment postaci, czyli głębia ostrości jest w tym przypadku mała.
I właśnie ta mała głębia ostrości czasem okazuje się zbyt mała, aby uzyskać ostrość tych wszystkich elementów w kadrze, na którym nam zależy. Może się okazać, że w zdjęciu portretowym ostre będzie tylko jedno oko modela, chociaż chcieliśmy mieć ostrą parę oczu. Jednak głębia ostrości była zbyta mała, model był odwrócony nieznacznie bokiem, oczy nie znajdowały się w jednej linii i stąd jedno oko znalazło się w pasku ostrości, a drugie niestety poza paskiem.
Aby zrobić ostre zdjęcie, należy więc zwiększyć głębię ostrości tak, by obejmowała szerszy wycinek kadru.
Przykłady małej i dużej głębi ostrości
Przyjrzyj się poniższym przykładom zdjęć o różnej głębi ostrości.
To jest kadr o małej głębi ostrości. Ostre są maki podświetlone tylnym światłem, natomiast tło stanowi jedynie jednorodną plamę, bez możliwości rozróżnienia poszczególnych jego elementów.
I kolejny kadr z małą głębią ostrości. Ostrość ustawiona na trzymanych przez mężczyznę kwiatach. Postać kobiety pozostaje rozmyta, choć nadal można odczytać malujące się na jej twarzy emocje.
Przykład kadru krajobrazowego z dużą głębią ostrości. Ostre są zarówno drzewa na pierwszym planie, jak i te w tle.
Mam nadzieję, że powyższa wiedza pozwoli Ci wyciągnąć wnioski, dlaczego Twoje zdjęcia są nieostre. Jak sobie radzić z aparatem w poszczególnych przypadkach nieostrych zdjęć, jakie przyciski i pokrętła w aparacie użyć i na jakie wartości je ustawić, aby uzyskać ostre zdjęcia, znajdziesz w kilku kolejnych wpisach.
