wszystko o histogramie
|

Wszystko o histogramie

Dziś postaram się przybliżyć Wam, jak posługiwać się histogramem i wyjaśnię, dlaczego histogram najlepszym przyjacielem fotografa jest 🙂 Gdy zrozumiesz zasady działania histogramu i nabędziesz nieco praktyki, nie będziesz w stanie wyobrazić sobie dalszego fotograficznego życia bez tego przydatnego narzędzia.

Jeżeli należysz do osób, które po wykonaniu zdjęcia sprawdzają na wyświetlaczu aparatu, czy wyszło ono poprawnie, to zdecydowanie histogram jest narzędziem dla Ciebie. Jakość wyświetlaczy w aparatach często pozostawia wiele do życzenia. Z pewnością nie raz przekonałeś się, że wyświetlacz przekłamuje i na ekranie komputera zdjęcie wygląda zupełnie inaczej, na przykład ciemniej. A czasem wręcz nie można skorzystać z wyświetlacza aparatu, gdyż nie widać na nim zupełnie nic. Zdarza się tak na przykład na plaży, gdy słońce mocno świeci. A wystarczy wówczas po prostu włączyć podgląd histogramu zdjęcia, aby uzyskać obiektywne informacje bez względu na pogodę.

Ale wcześniej oczywiście dobrze jest wiedzieć, jak posługiwać się histogramem, aby zdjęcia, które robisz, były po prostu dobre.

Co to jest histogram

Histogram jest wykresem z dwiema osiami – poziomą i pionową. Ach, znów ta matematyka, nieprawdaż? Niestety w wielu miejscach fotografia jest nauką ścisłą. Nauka ścisła oraz artyzm, to dwie rzeczy, które zwykle nie idą ze sobą w parze. Dlatego pomimo, że niemal każdy jest fotografem, właściwie uważa się za fotografa, bo nosi aparat zawsze przy sobie, to tak niewielu tworzy kadry zapierające dech w piersiach i przechodzące do historii. Dłuuuga droga przed nami 🙂

To taka mała dygresja.

Ale wracając do histogramu. Na osi poziomej prezentowana jest podziałka jasności – od najciemniejszych cieni po lewej stronie osi do najjaśniejszych świateł po prawej. Oś pionowa pokazuje natomiast, jak duży na zdjęciu jest obszar o danej jasności, a dokładniej, ile na zdjęciu jest pikseli o danej jasności.

jak działa histogram

Po co nam ta wiedza?

Do czego służy histogram

Otóż histogram informuje nas, czy ekspozycja naszego zdjęcia jest prawidłowa. Innymi słowy, czy dobrze dobrałeś wartości ISO, czasu naświetlania i przysłony i w efekcie zdjęcie nie jest ani za jasne, ani za ciemne.

Po lekturze artykułu Prawidłowa ekspozycja – co to właściwie znaczy możesz powiedzieć, że mamy już przecież narzędzie do sprawdzania poprawności ekspozycji i to jeszcze na etapie przed wykonaniem zdjęcia – jest nią podziałka ekspozycji.

Otóż i tak, i nie.

Podziałka ekspozycji pokazuje bowiem jasność w postaci jednej wartości uśrednionej dla całego zdjęcia. Bardziej obrazowo wygląda to tak: ja i mój ukochany pies mamy średnio po pół ogona.

Natomiast histogram pokazuje, co dokładnie składa się na tę średnią wartość, którą widziałeś na podziałce ekspozycji. Czyli ile jest jasnych obszarów na zdjęciu, ile tych o średniej jasności, a ile zupełnie ciemnych.

A co więcej, histogram pokazuje to w sposób bardzo przystępny, bo graficzny.

Jak posługiwać się histogramem

Wygląd histogramu zależy od ilości jasnych i ciemnych obszarów w fotografowanej scenie. Stąd wykres na histogramie może się układać przeróżnie.

jak posługiwać się histogramem

Wysokość wykresu określa nam ilość pikseli o danej jasności. Im wykres jest wyższy w danym miejscu, tym większy jest na zdjęciu obszar o danej jasności. Im wysokość niższa, tym oczywiście obszar mniejszy. Czasem pikseli o danej jasności może być tak dużo, że wykres wyjdzie w górę, poza histogram. Taka sytuacja nie oznacza nic złego w zdjęciu.

Na osi poziomej, po lewej stronie mamy ciemne cienie. Najciemniejszym cieniem jest idealna czerń, która jest pozbawiona szczegółów. Dlatego gdy wykres jest przyklejony do lewej krawędzi, mówimy o przepaleniach w cieniach. Przepaleniach, czyli pozbawieniu szczegółów.

Po prawej stronie osi poziomej położone są najjaśniejsze światła, aż do czystej bieli. Czysta biel jest także pozbawiona szczegółów. Gdy wykres jest przyklejony do prawej krawędzi, mówimy o przepaleniach w światłach.

Przepalenia w światłach oraz cieniach nie są zjawiskiem pożądanym na fotografii. Oznaczają bowiem, że zgubiliśmy na zdjęciu część informacji. Stąd staraj się unikać wszelkich przepaleń.

Pomiędzy czernią i bielą leżą różne odcienie szarości. Te położone bliżej czerni są ciemniejsze, te położone bliżej bieli – jaśniejsze.

Czy istnieje idealny histogram?

Jak wygląda idealny wykres histogramu?

To wzgórze o dość łagodnych zboczach, rozciągające się maksymalnie od lewej strony do prawej, lecz nie dotykające żadnego z brzegów, z najwyższym punktem położonym w środkowej części histogramu. Takie jak na przykładzie poniżej:

jak działa histogram
jak posługiwać się histogramem

Histogram zdjęcia o poprawnej jasności

Wykres rozciągnięty od lewej do prawej strony oznacza, że zdjęcie zawiera dużo tonów. Tony to różne odcienie danej barwy. Zdjęcia o dużej rozpiętości tonów jest przyjemne dla oka.

Wykres histogramu przesunięty w prawą stronę oznacza, że zdjęcie ma więcej obszarów jasnych, niż ciemnych. W naszym przykładzie będzie to oznaczało, że zdjęcie jest prześwietlone, czyli za jasne:

jak działa histogram
jak pracować z histogramem

Histogram zdjęcia zbyt jasnego. Dodatkowo pojawiły się przepalenia w światłach.

Analogicznie, wykres przesunięty w lewą stronę informuje nas o tym, że zdjęcie posiada więcej ciemnych obszarów. Dla naszego zdjęcia oznaczałoby to niedoświetlenie:

jak działa histogram
co to jest histogram

Histogram zdjęcia zbyt ciemnego

Ale wykres idealny nie zawsze oznacza pożądany. Jeżeli zdjęcie zawiera w większości jasne obszary, jak na przykładzie poniżej, to naturalnym jest, że wykres będzie przesunięty w stronę jasności:

co to jest histogram
jak posługiwać się histogramem

Histogram poprawnie naświetlonego zdjęcia zawierającego dużo obszarów jasnych

Ten sam kadr z wydawać by się mogło idealnym histogramem, wyglądałby zupełnie nieciekawie:

histogram w fotografii
jak czytać histogram

Histogram niedoświetlonego zdjęcia o dużym obszarze jasnym

Histogram w praktyce

W praktyce histogram jest zwykle bardziej złożony niż w przedstawionych przykładach. Może mieć na przykład kilka różnych wzniesień. Jeżeli jednak zrozumiesz wyżej wspomniane przykłady, interpretacja nawet najbardziej skomplikowanego wykresu nie będzie stanowiła problemu.

Pamiętaj jednak, że aparat to tylko niemądre narzędzie i nie zawsze interpretuje scenę zgodnie z zamysłem fotografa. Najważniejsza jest więc świadomość fotografa oraz wiedza, dlaczego aparat zachowuje się tak, a nie inaczej. Często dobre zdjęcie będzie miało histogram daleki od idealnego – ale właśnie dlatego będzie dobre.

Mam nadzieję, że udało mi się wyjaśnić, jak posługiwać się histogramem i jak pomocnym narzędziem jest histogram. A teraz oczywiście pora na praktykę – oglądaj i interpretuj histogramy swoich zdjęć. W kolejnych Poradach dla początkujących omówię kilka bardziej skomplikowanych histogramowych wykresów.

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jeden komentarz